Xôi ngũ sắc – một món ăn không những thu hút mọi ánh nhìn bởi những màu sắc rực rỡ, hài hòa mà còn bởi hương thơm đượm của gạo nếp. Hãy học cách nấu xôi ngũ sắc ngon nhất bằng nồi hấp xôi trong bài viết sau nhé.
Ý nghĩa của xôi ngũ sắc
Xôi ngũ sắc là tinh hoa ẩm thực của cao nguyên đá Hà Giang. Khi nhắc đến một món ăn truyền thống được dùng trong tất cả những dịp lễ tết của người Việt thì chắc chắn không thể không kể đến xôi. Món xôi ngũ sắc đối với người dân tộc Tày cũng vậy.
Từ những hạt gạo nếp mẩy tròn cùng các nguyên liệu thiên nhiên như lá cây, quả gấc, nghệ… qua bàn tay khéo léo của những người phụ nữ dân tộc Tày đã tạo nên một món xôi đậm đà bản sắc dân tộc. Món xôi thường được làm sau những vụ lúa vừa là để cảm tạ đất trời đã ban cho dân làng một năm mùa màng tốt tươi, cũng vừa là để cầu mong cho một năm mới làm ăn thuận lợi.
Món xôi với 5 màu: đỏ, xanh, trắng, tím, vàng biểu trưng cho ngũ hành. Theo quan niệm của người Tày, màu sắc của xôi càng đẹp thì gia đình sẽ càng phát đạt, thịnh vượng. Trong đó, màu đỏ mang ý nghĩa của khát vọng. Màu xanh tượng trưng cho sự tươi tốt của núi rừng, cây cỏ. Màu vàng tượng trưng cho hạnh phúc ấm no đủ đầy. Màu tím tượng trưng cho sự trù phú của đất đai. Và màu trắng còn lại tượng trưng cho tình yêu trong khiết, chung thủy.
Để chế biến được món xôi ngũ sắc ngon và đẹp mắt nhất, người Tày sẽ dùng gạo nếp cái hoa vàng – loại nếp mềm dẻo và sẽ cho hương thơm ngào ngạt khi chõ xôi.
Gạo phải được ngâm trước khi cho lên chõ. Trước khi nấu, gạo sẽ được tạo màu bằng các nguyên liệu tự nhiên từ núi rừng.
Hôm nay, hãy vào bếp và cùng Quang Huy bắt tay thực hiện làm món xôi ngũ sắc độc đáo này tại nhà nhé!
Cách làm xôi ngũ sắc truyền thống của người Tày
Nguyên liệu làm xôi ngũ sắc
- 1 kg gạo nếp cái hoa vàng
- 1 bó lá cẩm tạo màu tím, 1 bó lá dứa tạo màu xanh, nửa quả gấc tạo màu đỏ, 100g nghệ tươi tạo màu vàng.
- Gia vị cần thiết: muối đường
- Dụng cụ: nồi hấp xôi, rây lọc, máy xay
Cách làm xôi ngũ sắc Ngon của người Tày
Bước 1: Tạo nước màu ngâm gạo
- Màu tím: lá cẩm rửa sạch. Cho lên bếp 1 lít nước đun sôi. Sau khi nước sôi thì thả lá cẩm vào. Để lửa nhỏ trong 15 phút cho lá tiết ra màu tím.
- Màu xanh: lá dứa rửa sạch, cắt khúc. Dùng máy xay sinh tố xay nhuyễn. Sau đó dùng rây lọc lấy nước cốt.
- Màu đỏ: lấy ruột gấc cho vào bát, thêm vào một chút rượu trắng. Đeo bao ni lông và bóp kỹ đến khi phần thịt gấc tách ra khỏi hạt
- Màu vàng: giã nhuyễn nghệ tươi và trộn với 1 lít nước lọc. Dùng rây lọc lấy nước vàng và bỏ bã.
- Màu trắng: ta lấy màu trắng từ nước cốt dừa
Bước 2: Ngâm gạo
Quy trình hướng dẫn nấu xôi ngũ sắc.Chia phần gạo nếp làm 5 phần bằng nhau rồi ngâm với nước màu trong khoảng 3 – 4 tiếng cho gạo nở ra và ngấm màu. Mỗi bát gạo ta sẽ cho vào nửa thìa đường và nửa thìa muối cho gạo ngấm màu.
Bước 3: Hấp xôi
- Sau khi ngâm gạo xong thì chắt lấy nước đi và cho gạo vào chõ đồ xôi. Bạn cho nước vào nồi hấp cỡ 1/3 nồi và đun sôi. Sau khi sôi thì vặn nhỏ lửa lại và xếp xửng hấp xôi vào và hấp trong 30 phút cho xôi chín.
- Bạn nên sử dụng chõ hấp xôi để xôi có độ tơi dẻo và ngon nhất. Nồi hấp xôi bằng điện hiện nay là dụng cụ lý tưởng để thổi xôi. Bạn có thể lựa chọn từ loại nồi 5kg, 10kg, 15kg, 20kg… cho phù hợp với n hu cầu sử dụng của mình.
- Nếu bạn thích vị bùi béo thì trộn thêm nước cốt dừa vào. Tiếp tục hấp thêm từ 5 – 10 phút nữa là có thể nhấc chõ xôi ra ngoài.
- Thành quả là một chõ xôi ngũ sắc đẹp mắt, vô cùng hấp dẫn.
>>> Một số sản phẩm chõ hấp xôi chuyên dụng giúp bạn làm món xôi này trở lên thơm ngon, dễ dàng hơn:
- Nồi hấp xôi 15kg bằng điện 1 tầng
- Chõ hấp xôi 1 tầng 5kg bằng điện
Cách làm xôi ngũ sắc của người Thái
Món xôi ngũ sắc đúng chuẩn của người Thái thường bao gồm 5 màu chính là đỏ, vàng, tím, trắng, xanh. Trong đó những màu sắc này đều được làm hoàn toàn từ các nguyên liệu tự nhiên nhuộm thành. Hướng dẫn chi tiết cách làm xôi 5 màu chuẩn của người Thái như sau:
Nguyên liệu cần chuẩn bị cho cách nấu xôi ngũ sắc
- Gạo nếp Tú Lệ
- Gấc chín
- Củ nghệ (thực hiện cách nấu xôi màu vàng sử dụng nghệ tươi là phổ biến nhất)
- Lá dứa hoặc lá gừng đều được
- Lá cẩm
Quy trình thực hiện cách làm món xôi ngũ sắc
Bước 1: Tạo màu sắc cho gạo
Với gạo công đoạn tạo màu vô cùng quan trọng dể làm nên đặc trưng của món xôi nàu. Trong đó các bạn pha màu đỏ của gấc chín bằng cách ngâm gạo nếp 6 – 7 tiếng sau đó xả lại với nước và để ráo. Phần gấc được bổ đôi và vớt hạt đêt ra bát rồi kết hợp cho thêm rượu trắng cùng muối trộn đuề. Sau cùng đêm trộn gấc và gạo cùng nhau
Để làm nên sắc vàng của xôi các bạn sử dụng nghệ. Nghệ giã nhỏ sau đó ngâm cùng nước gạo rồi đồ xôi là được. Riêng phần lá dứa đem rửa thật sạch sau đó cắt nhỏ và rây lọc để lấy phần nước lá dứa có màu xanh đặc biệt.
Tiếp tục nhuộm sắc tím cho xôi từ lá cẩm. Lá cẩm luộc kĩ và pha cùng chút muối sau đó gạn lấy nước để nhuộm màu. Gạo nếp sau khi vo sạch sẽ ngâm tiếp khoảng 10 phút với lá cẩm.
Bước 2: Thổi xôi
Với gạo sau khi ngâm các nước rau củ quả để tạo màu sẽ được đêm đồ. Các bạn có thể tiến hành đồ xôi theo từng màu hoặc sử dụng nồi hấp lớn chia thành 5 màu cùng lúc. Điều chỉnh lượng nhiệt phù hợp và nên cho thêm nước dừa tươi để hấp xôi. Cho thêm nước dừa tươi giúp xôi mềm hấp dẫn mà hạt vẫn tròn đầy. Đây là một trong những lưu ý quan trọng trong cách đồ xôi ngũ sắc.
Bước 3: Hoàn tất cách nấu xôi ngũ sắc và trang trí
Hoàn tất quy trình nấu xôi ngũ sắc các bạn bày ra đĩa và cho thêm một chút dừa nạo rắc lên bên trên. Với phương pháp này các bạn cũng có thể áp dụng cách làm xôi ngũ sắc 7 màu từ các nguyên liệu tự nhiên như lá nếp, lá cẩm, lá dứa, gấc, nghệ, cà chua hay từ các loại rau tím nom cực hấp dẫn.
>>> Bạn có thể tham khảo thêm về: Cách nấu xôi lá dứa có màu xanh đẹp mắt
Cách chọn xôi dẻo ngon để nấu xôi ngũ sắc
Thông thường loại gạo để nấu xôi ngũ sắc là gạo Tú Lệ – Một loại gạo nếp thơm của người Tày. Trong đó bạn nên chọn những loại gạo có hạt mẩy, đều, sở hữu mùi thơm đặc trưng của cây cỏ. Đặc biệt về hình thái các loại hạt gạo tròn có màu trắng trong nhạt không đục như những loại gạo nếp ở các vùng khác. Bên cạnh đó các bạn có thể sử dung răng cắn nhẹ lên phần thân gạo, nếu gạo dễ gãy thì đó không phải loại gạo ngon để nấu xôi ngũ sắc
TIPS trang trí mâm xôi ngũ sắc đẹp ấn tượng và hấp dẫn
Món xôi ngũ sắc vốn đã sở hữu vẻ ngoài vô cùng bắt mắt hấp dẫn bởi màu sắc đa dạng của chúng. Tuy nhiên các bạn nên tham khảo thêm một số cách trang trí để món xôi mang vẻ ngoài ấn tượng và hài hòa. Trong các bước làm xôi ngũ sắc thì trang trí cũng là quy trình vô cùng quan trọng.
- Sử dụng khuôn xôi ngũ sắc hình hoa để có thể hoàn tất quy trình làm xôi với 5 màu sắc tựa như cánh hóa nhiều màu vô cùng xinh xắn (lưu ý khi sử dụng khuôn hoa để áp lên xôi làm nhẹ nhàng để xôi không bị nát). Các loại khuôn làm xôi ngũ sắc cũng giúp bạn nhào nặn hình dáng với kích thước phù hợp
- Xếp xôi dạng tầng. Phân tầng món xôi ngũ sắc theo từng tầng, tầng màu đỏ, vàng tím, trắng xen kẽ với nhau. Ở tầng trên cùng các bạn nên rắc thêm một chút dừa nạo lên trên. Cách đóng xôi ngũ sắc thành từng tầng các bạn có thể đổ ra đĩa để làm cho nhanh.
- Bày món xôi ngũ sắc ra mẹt. Lót kèm lá chuối hoặc lá dứa ở dưới củng mang đến vẻ ngoài trang trí đậm chất truyền thống.
- Chuẩn bị các loại hộp đưng caramel có nắp đậy. Trong đó nặn từng màu xôi vào bên trong, có thể trang trí hoa bằng cà chua lên trên. Mỗi hộp đựng một màu xôi.
>>> Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo về: Cách nấu xôi nghệ màu vàng ngon dẻo
Lưu ý trong cách nấu xôi ngũ sắc để có món xôi dẻo ngon nhất
- Tùy vào dung tích của chõ hấp xôi mà bạn có thể nấu một lúc một màu hoặc nhiều màu xôi. Nếu sử dụng chõ lớn thì có thể đồ cả 5 màu xôi trong 1 lần. Còn trong trường hợp nồi nhỏ quá thì bạn nên nấu từng loại một để đảm bảo chất lượng xôi nhé.
- Nếu xôi khô thì nên dưới thêm chút nước cốt dừa và trộn đều để xôi có độ dẻo mềm và thơm nhất.
- Lượng nước cho vào nồi chỉ nên để khoảng 1/3 dung tích nồi. Nếu cho nhiều quá sẽ dễ làm hơi nước bốc mạnh gây nhão xôi
- Nếu bạn hấp nhiều xôi, nên dùng tay tạo các lỗ trên bề mặt gạo để gạo có độ thông thoáng nhất định, khi nấu xôi sẽ chín đều hơn
- Thực hiện cách nấu xôi 5 màu từ rau củ quả các bạn nên để thời gian ngâm nước màu lâ hơn giúp món xôi thêm phần hấp dẫn. Cách đóng xôi ngũ sắc lên màu đẹp các bạn không nên sử dụng phẩm màu sẽ khiến màu sắc quá tươi hoặc không được tự nhiên.
Vậy là sau 3 bước đơn giản ta đã có thể chế biến được món xôi ngũ sắc siêu hấp dẫn phải không nào? Xôi ngũ sắc có thể ăn kèm với muối mè, dừa nạo hay ruốc, chả đều ngon cả. Cám ơn bạn đã theo dõi cách nấu xôi ngũ sắc của Quang Huy. Hãy chia sẻ với chúng tôi về thành quả của bạn nhé!
Chào mừng bạn đến với PRAIM, - nền tảng thông tin, hướng dẫn và kiến thức toàn diện hàng đầu! Chúng tôi cam kết mang đến cho bạn một trải nghiệm sâu sắc và tuyệt vời về kiến thức và cuộc sống. Với Praim, bạn sẽ luôn được cập nhật với những xu hướng, tin tức và kiến thức mới nhất.