Tị nạn – Những bí mật chưa kể

Trên thế giới này, nhiều cuộc chiến tranh và xung đột đã gây ra những hậu quả khủng khiếp. Hình ảnh người tị nạn, sống trong cảnh bẩn thỉu, hoang tàn tại các bến tàu Budapest, leo qua hàng rào thép biên giới Hungary hay vật lộn để qua ngày tại Calais, Pháp đã in sâu vào tâm trí chúng ta. Các bức ảnh em bé Syria tử vong trên bờ biển Bodrum tại Thổ Nhĩ Kỳ cũng gây xúc động không nhỏ. Vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, cuộc xâm lược của Nga vào Ukraina làm lòng dân chúng thế giới đau xót hơn bao giờ hết. Vì vậy, câu hỏi “Tị nạn là gì? Người tị nạn là ai?” đang gây tò mò và quan tâm cho nhiều người.

Tị nạn là gì?

Từ “tị nạn” trong tiếng Trung có nghĩa là “tránh khỏi tai hoạ, khốn ách”. Đây là thuật ngữ để chỉ tình huống khi phải chạy trốn sang một nơi khác, tránh xa những nguy hiểm, bất công, hoặc sự bức bách. Người tị nạn là những người thực hiện hành động tị nạn đó.

Người tị nạn là ai?

Theo Wikipedia, người tị nạn là những người buộc phải di dời, vượt qua biên giới quốc gia và không thể trở về nhà một cách an toàn. Họ có thể được gọi là người xin tị nạn cho đến khi nhận được tình trạng tị nạn từ một quốc gia hoặc từ UNHCR khi họ chính thức yêu cầu.

Trong lịch sử, từ thời cổ đại, những người tị nạn có thể tìm đến các nơi thần thánh như một ngôi đền để trú ẩn mà không bị bắt. Vào thời Trung cổ, ở châu Âu, có những luật lệ quy định về quyền lánh nạn trong các nơi tôn nghiêm thờ phụng.

Trên thực tế, từ năm 1921, Hội Quốc Liên đã định nghĩa về tình trạng tị nạn. Công ước về vị thế của người tị nạn năm 1951 đã chỉ ra rõ những nguyên tắc bảo vệ và quyền lợi của người tị nạn. Từ đó, năm 1967, Nghị định thư liên quan đến tình trạng của người tị nạn được Liên Hiệp Quốc chính thức xác nhận. Văn bản không ràng buộc từ Mỹ Latin Tuyên bố Cartagena về người tị nạn năm 1984 cũng đề cập đến người tị nạn là “những người đã rời khỏi đất nước của họ vì tính mạng, sự an toàn hoặc tự do của họ đã bị đe dọa bởi bạo lực tổng quát, xâm lược nước ngoài, xung đột nội bộ, vi phạm nhân quyền hoặc các tình huống khác đã gây xáo trộn nghiêm trọng trật tự công cộng.”

Đặc biệt, từ năm 2011, UNHCR còn công nhận những người không có quốc tịch hoặc nơi cư trú thường xuyên và không thể trở về nơi đó do đe dọa nghiêm trọng và bất ổn đối với tính mạng và tự do của họ.

Hậu quả của chiến tranh và xung đột đối với người tị nạn

Số liệu từ Cơ quan tị nạn Liên Hợp Quốc cho thấy, vào cuối năm 2013, có hơn 51 triệu người đang trốn chạy hoặc bị trục xuất, trong đó có hơn 33 triệu phụ nữ và trẻ em (“người tản cư nội địa”). Con số này tăng lên so với 37,5 triệu người trước đó trong thập kỷ trước. Sự gia tăng này chủ yếu do cuộc chiến ở Syria. Tại châu Phi, số lượng người tị nạn, tị nạn và bị trục xuất cũng tăng lên đáng kể, đặc biệt là ở Cộng hòa Trung Phi và Nam Sudan. Pakistan, Iran và Li-băng là những quốc gia tiếp nhận số lượng người tị nạn nhiều nhất.

Một hậu quả rõ ràng của những cuộc xung đột trên thế giới là người dân trong những nước bất ổn phải tìm cách táo bạo để trốn thoát và tìm một đất nước mới, và phương tiện phổ biến nhất là thuyền trên đại dương. Ít nhất 2000 người đã thiệt mạng khi cố gắng qua Biển Địa Trung Hải đến châu Âu trong năm 2015.

Cuộc sống của người tị nạn đầy khổ cực và gian khổ. Họ không được đảm bảo tính mạng và những quyền lợi cơ bản nhất. Những người tị nạn vì lí do chủng tộc, tôn giáo, xung đột vũ trang, thảm họa tự nhiên và mong muốn được đến một quốc gia an toàn hơn. Trong số những người này, không ít người đã mất mạng trong hành trình tới đất nước mới.

UNHCR – Tổ chức bảo vệ người tị nạn

Vào ngày 14 tháng 12 năm 1950, Văn phòng Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn (UNHCR) được thành lập tại Geneva, Thụy Sĩ.

UNHCR bảo vệ và hỗ trợ người tị nạn theo yêu cầu của chính phủ hoặc Liên Hiệp Quốc, cung cấp các giải pháp lâu dài như hồi hương hoặc tái định cư.

Ngoài ra, UNHCR cũng cung cấp sự bảo vệ và trợ giúp cho các nhóm người di tản khác như người tị nạn trở về nhà một cách tự nguyện nhưng cần hỗ trợ để xây dựng lại cuộc sống, cộng đồng dân sự bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các phong trào tị nạn, người không có quốc tịch và người di cư nội địa (IDP), cũng như những người trong tình huống tương tự người tị nạn và IDP.

UNHCR được ủy nhiệm lãnh đạo và hoạt động quốc tế để bảo vệ người tị nạn và giải quyết các vấn đề liên quan đến tình trạng tị nạn trên toàn thế giới. Mục tiêu chính của UNHCR là bảo vệ quyền lợi và phúc lợi của người tị nạn. Tổ chức này cố gắng đảm bảo rằng mọi người đều có quyền xin tị nạn và tìm nơi trú ẩn an toàn ở một quốc gia khác và cung cấp “giải pháp lâu dài” cho người tị nạn và quốc gia đón nhận họ.

Đây là những bí mật thú vị về tị nạn và người tị nạn mà PRAIM chia sẻ với các bạn. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ với chúng tôi qua PRAIM để được tư vấn.