Rona thần kinh – Sự thức tỉnh của bệnh giời leo

Bệnh giời leo (hay còn được gọi là zona) là kết quả của sự tái hoạt động của virus herpes zoster (varicella-zoster virus hoặc VZV). Virus này cũng là tác nhân gây ra bệnh thủy đậu ở trẻ em.

Vi trú ngụ của virus thủy đậu là các dây thần kinh cảm giác trong cơ thể. Sau khi gây bệnh thủy đậu ở trẻ em, virus sẽ “thức giấc” sau nhiều năm và đi dọc theo dây thần kinh cảm giác vào da, gây ra những mảng phát ban đau đớn, được gọi là bệnh giời leo.

I. Nguyên nhân gây bệnh

Chưa ai biết chính xác nguyên nhân virus thủy đậu có thể tái hoạt động và gây ra bệnh giời leo. Tuy nhiên, một số khả năng có thể là:

• Stress
• Mệt mỏi
• Hệ miễn dịch suy yếu (do tuổi tác, bệnh tật, thuốc men làm giảm khả năng đề kháng)
• Ung thư
• Điều trị bằng tia xạ
• Làm tổn thương vùng da bị ban

II. Triệu chứng của bệnh

Triệu chứng của bệnh giời leo thay đổi tùy thuộc vào dây thần kinh bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, những triệu chứng chính có thể gồm:

• Tăng cảm giác hoặc đau ở một phía cơ thể, thường đi kèm với ngứa, căng, bỏng, nhức hoặc đau nhói da.
• Dải ban phát triển sau 1-3 ngày, tạo thành những vết ban tấy đỏ và phồng lên tại vị trí đau. Sau đó, vết ban sẽ tụ mủ và đóng vảy trong 10-12 ngày.
• Sau 2-3 tuần, vết ban sẽ biến mất và vảy rơi, có thể để lại sẹo.

Khi bạn có triệu chứng đau và vết ban thành một dải ở một phía cơ thể, nên đến gặp bác sĩ ngay để chẩn đoán và điều trị sớm. Nếu vết ban nổi lên gần mắt, cần đi khám ngay lập tức để tránh tổn thương mắt. Bạn cũng nên đến khám ngay nếu có các bệnh làm suy giảm sức đề kháng của cơ thể.

III. Quá trình ủ bệnh

Trước khi vết ban xuất hiện, bệnh nhân có thể cảm thấy đau rát và nhạy cảm vùng da trước đó vài ngày đến một tuần. Bệnh giời leo bắt đầu bằng những vết ban nước trên da màu đỏ. Những vết ban nước này tiếp tục hình thành từ 3-5 ngày và đi theo dây thần kinh của cột sống.

Cả dây thần kinh liên quan và những vùng da không liên quan đến dây thần kinh có thể bị ảnh hưởng. Thường thì bệnh giời leo chỉ ảnh hưởng đến một dây thần kinh, hiếm khi ảnh hưởng đến nhiều dây thần kinh.

Cuối cùng, những vết ban nước sẽ vỡ ra, chảy nước và khô, để lại sẹo. Quá trình này kéo dài từ 3-4 tuần và có thể ảnh hưởng đến điều trị của bệnh. Đôi khi, đau vẫn còn sau khi vết ban biến mất.

IV. Sự lây truyền bệnh

Bệnh giời leo có thể lây truyền từ người bị nhiễm sang trẻ em hoặc người lớn chưa từng mắc bệnh thủy đậu. Ngược lại, sau khi đã mắc bệnh thủy đậu, người bị nhiễm sẽ không bị nhiễm bệnh giời leo từ người khác.

Tuy nhiên, người bị nhiễm bệnh giời leo có khả năng mắc lại bệnh này trong cuộc đời. Khi những vết ban khô, không còn khả năng lây truyền bệnh.

V. Các biến chứng của bệnh

Bệnh giời leo thường có thể chữa khỏi mà không gây ra biến chứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, vết ban có thể bị nhiễm khuẩn và gây ra viêm mô tế bào. Nếu xảy ra nhiễm khuẩn, vùng da sẽ đỏ, sưng, nóng và đau. Bạn cũng có thể thấy vệt đỏ xung quanh vết thương. Trong trường hợp này, cần liên hệ với bác sĩ để được điều trị.

Một biến chứng khác là bị ảnh hưởng trên mặt, đặc biệt là trán và mũi. Trong trường hợp này, bệnh giời leo có thể gây giảm thị lực. Nếu bạn bị ảnh hưởng trên trán hoặc mũi, cần tìm kiếm chăm sóc y tế.

VI. Cách điều trị bệnh giời leo

Tại nhà, nếu bạn nghi ngờ mình bị bệnh giời leo, hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt vì thuốc kháng virus chỉ hiệu quả khi được sử dụng sớm. Ngoài ra, còn có thể áp dụng các biện pháp như không gãi vết ban, sử dụng thuốc giảm đau và áp dụng băng ép ngâm nước lạnh vào vết ban.

Điều trị bằng thuốc có thể bao gồm thuốc giảm đau và thuốc kháng virus. Đôi khi, cần sử dụng corticoid cục bộ để giảm viêm. Sau khi rời khỏi phòng mạch bác sĩ, cần uống thuốc đúng hướng dẫn và theo dõi triệu chứng. Các biện pháp dự phòng bao gồm không tiếp xúc với những người bị zona và sử dụng vaccine VZV.

Tiên lượng của bệnh giời leo phụ thuộc vào từng trường hợp. Thường thì bệnh tự khỏi trong vòng 2-3 tuần và có thể để lại sẹo. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể kéo dài và gây ra biến chứng như PHN (cơn đau kéo dài) hoặc nhiễm trùng da.