Người lái đò sông Đà – Nguyễn Tuân: Một tác phẩm ca ngợi vẻ đẹp và sự gan dạ của con người Tây Bắc

Nghệ sĩ tài hoa, cây bút uyên bác, đầy cá tính – đó chính là Nguyễn Tuân, một nhà văn vĩ đại của văn học Việt Nam hiện đại. Tác phẩm “Người lái đò sông Đà” là một trong những ví dụ rõ nét nhất cho phong cách sáng tạo độc đáo của ông trong việc tìm kiếm và tôn vinh vẻ đẹp của thiên nhiên và của con người lao động vùng Tây Bắc. Trong bài tùy bút này, Nguyễn Tuân kể về hình ảnh người lái đò sông Đà, một người dũng cảm và gan dạ, là biểu tượng cho sự lao động đầy vinh quang.

1. Mở bài: Vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc

Tác phẩm “Người lái đò sông Đà” được Nguyễn Tuân viết để ca ngợi vẻ đẹp của vùng đất Tây Bắc, của thiên nhiên và con người lao động nơi đây. Sông Đà, một dòng sông hung bạo và đầy thơ mộng, trở thành trung tâm của các hình ảnh và ý tưởng trong tác phẩm này.

2. Hình tượng sông Đà: Dữ dội, hùng vĩ và trữ tình

Nguyễn Tuân miêu tả sông Đà bằng những từ ngữ và hình ảnh rất tinh tế và độc đáo. Sông Đà không chỉ là biểu tượng cho vẻ đẹp phong cảnh Tây Bắc, mà còn trở thành một sinh thể mang tính cách riêng.

• Đá bờ sông: Từ “dựng vách thành” và “ngồi trong khoang đỏ qua quãng ấy đang mùa hè mà cũng thấy lạnh”, Nguyễn Tuân chân thực tái hiện thế giới hung bạo của Đà Giang và cảm nhận sự hiểm trở của vách đá bằng cảm giác rùng rợn.

• Mặt ghềnh Hát Lóong: Hát Loóng là địa danh gợi sự xa xôi hoang sơ nguy hiểm. Đồng thời, việc sử dụng những hình ảnh và từ ngữ như “dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng … để lật ngửa bụng thuyền ra” đã tạo ra sự kinh hãi và sức mạnh khủng khiếp của dòng nước trên sông.

• Cảnh hút nước: Bằng những miêu tả như “những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông làm móng cầu” và “những bè gỗ lớn ngang nghênh ngang bị lôi tụt xuống đáy rồi bị hút xuống khiến nó trồng cây chuối ngược vụt biến đi và tan xác ở khuỷu sông dưới”, Nguyễn Tuân đã tạo nên hình ảnh rùng rợn của sức mạnh dữ dội và nguy hiểm của thác nước.

• Trận địa đá: Sông Đà trở nên hùng vĩ và trắng trở thành “con thủy quái” thông qua những hình ảnh như “sóng một đã trắng xóa cả một chân trời đá” và các động từ như “mai phục, nhổm, vồ lấy” để tạo thành những hình tượng đá như quân sĩ thực thụ.

• Sông Đà trữ tình: Từ trên máy bay hay trong rừng sâu, sông Đà hiện lên với vẻ đẹp trữ tình và gợi cảm, như “dây thừng ngoằn ngoèo”, “áng tóc trữ tình”, “mùa xuân có màu xanh ngọc bích, thu lừ lừ chín đỏ”. Từng hình ảnh này khắc sâu lại vẻ đẹp gợi cảm và đầy cá tính của Sông Đà.

3. Hình tượng người lái đò: Sự dũng cảm và tài hoa

Người lái đò sông Đà là một nhân vật chính trong tác phẩm, ông đại diện cho những người lao động vùng Tây Bắc.

• Lai lịch và ngoại hình: Ông lái đò có ngoại hình gọn quánh, tay lêu nghêu, chất mun. Ông không chỉ đơn thuần là một lái đò, mà còn là một người đam mê yêu quý sông Đà.

• Công việc: Ông lái đò hàng ngày trên sông Đà, luôn đối mặt với hiểm nguy và sự hung bạo của dòng sông này.

• Tài năng và tâm hồn: Ông là người có tài và kinh nghiệm lâu năm trong nghề lái đò. Ông mưu trí dũng cảm, tinh nhuệ và biết sử dụng binh pháp để vượt qua thác dữ và trở thành một nghệ sĩ trên dòng nước.

4. Kết bài: Sự tài hoa của Nguyễn Tuân

Nguyễn Tuân đã sử dụng ngôn ngữ điêu luyện và phong phú, sự tưởng tượng phong phú và độc đáo để tạo ra hình ảnh sông Đà và người lái đò trong tác phẩm này. Qua đó, ông đã thành công trong việc vẽ nên vẻ đẹp của Tây Bắc và tôn vinh lòng dũng cảm và sự lao động của con người.

Với phong cách nghệ thuật tài hoa của mình, Nguyễn Tuân đã làm nổi bật vẻ đẹp hung bạo, hùng vĩ và trữ tình của thiên nhiên Tây Bắc. Tác phẩm “Người lái đò sông Đà” không chỉ là một bài tùy bút, mà còn là một món quà tinh thần dành cho những người lao động và cho quê hương đất nước.

Tác giả: Đội ngũ giáo viên VUIHOC