Chiến thắng lịch sử ngày 5/8/1964: Mốc son sáng giữa cuộc kháng chiến chống Mỹ

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại của nhân dân ta, có những sự kiện mang tính lịch sử sẽ còn sống mãi với thời gian. Chiến thắng trận đầu của quân và dân ta đánh bại cuộc tập kích chiến lược của không quân Mỹ mở đầu cho cuộc chiến tranh, phá hoại miền Bắc cách đây 46 năm ngày 5/8/1964 là một mốc son lịch sử như vậy.

Kỷ niệm ngày chiến thắng lịch sử

Trong những ngày tháng Tám lịch sử này, chúng ta đang tiến tới kỷ niệm 65 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Nhưng trước khi tiến tới ngày kỷ niệm lịch sử vẻ vang trên, ngày 5/8 năm nay toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta cũng nhớ tới và kỷ niệm ngày chúng ta đánh thắng trận đầu với lực lượng không quân, hải quân vào loại hiện đại bậc nhất của Mỹ bảo vệ vùng trời, biển, đảo của Tổ quốc thân yêu.

Đánh thắng cuộc tập kích của Mỹ

Kỷ niệm ngày chiến thắng lịch sử này, chúng ta không thể nhớ tới những nhận định và những chủ trương đúng đắn sáng tạo của Bộ Chính trị nhằm chủ động đối phó với âm mưu thủ đoạn của địch cách ngày xảy ra sự kiện 5/8 ít lâu.

Giữa năm 1964, Mỹ và nguỵ quyền Sài Gòn có những hoạt động khiêu khích, phá hoại và chuẩn bị cuộc chiến tranh bằng không quân và hải quân chống phá miền Bắc ngày càng trắng trợn.

Ngày 18 tháng 6 năm 1964, đại diện mới của Ca-na-đa trong Ủy ban quốc tế đến gặp Thủ tướng Phạm Văn Đồng, chuyển “ý kiến của Mỹ” về việc đánh phá miền Bắc của không quân Mỹ sẽ dẫn đến “cảnh tàn phá hết sức ghê gớm”.

Tinh thần sẵn sàng chiến đấu

Trước những mưu đồ, những lời đe dọa và hành động chuẩn bị mở rộng chiến tranh của Mỹ, tháng 6 năm 1964, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra chỉ thị “Tăng cường sẵn sàng chiến đấu, đập tan âm mưu khiêu khích, đánh phá miền Bắc của không quân Mỹ”.

Bộ Chính trị nhận định: do thất bại liên tiếp ở miền Nam và ở Lào, đế quốc Mỹ và bè lỹ tay sai đang lúng túng và nhất định chúng sẽ điên cuồng đối phó lại. Chúng đang chuẩn bị và trước sau sẽ tập kích bằng đường biển và đường không vào miền Bắc nước ta. Vì vậy, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân cần nâng cao cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, kịp thời đạp tan âm mưu của địch, kịp thời giáng cho chúng những đòn đích đáng nếu chúng dám liều lĩnh khiêu khích và phá hoại miền Bắc.

Chiến thắng không quân Mỹ

Đến giữa năm 1964, các mặt công tác chuẩn bị chiến đấu của Quân chủng Phòng không – Không quân, Hải quân đã có những chuyển biến quan trọng. Mạng ra-đa thực hiện được việc quản lý vùng trời, vùng biển của Tổ quốc. Các trận địa pháo cao xạ đã sẵn sàng nổ súng. Công tác phòng không nhân dân được triển khai rộng khắp. Quân và dân ta trên miền Bắc đã bước đầu được chuẩn bị cả về tinh thần, lực lượng và thế trận, sẵn sàng và trên thế chủ động bước vào cuộc chiến đấu với không quân và hải quân địch.

Quân chủng Phòng không – Không quân, hải quân lực lượng nòng cốt của cuộc chiến tranh nhân dân đất đối không đã sẵn sàng bước vào cuộc chiến đấu mới.

Cuộc tiến công xâm lược quy mô lớn đầu tiên của không quân Mỹ vào miền Bắc Việt Nam ngày 5 tháng 8 năm 1964 được Mỹ đặt tên là “hành quân Pierce Arrow” (Mũi tên xuyên) do 64 lần chiếc máy bay của hải quân từ hai tàu sân bay Constellation và Ticonderoga đánh phá các khu vực Vinh Bến Thủy (hai lần), Lạch Trường (Thanh Hóa), Hòn Gai và Cảng Gianh (Quảng Bình).

Trận chiến đấu đầu tiên ở khu vực Vinh – Bến Thủy kết thúc lúc 12 giờ 55 phút. Hai trong số tám máy bay địch tham gia trận đánh bị trúng đạn rơi xuống biển. Trung đoàn 280 có hai chiến sĩ bị thương. Đại đội 138 bị đạn rốc-két bắn trúng làm két nước bị vỡ, máy nổ hỏng, bảy cuộn dây điện bị cháy.

Thắng lợi quan trọng

Chiến thắng ngày 5/8/1964 là một thất bại lớn cho Mỹ, một chiến thắng có ý nghĩa quan trọng về quân sự và chính trị của quân và dân ta. Điều này củng cố niềm tin đánh thắng đế quốc Mỹ của quân và dân cả nước, khẳng định những thành tựu xây dựng kinh tế kết hợp với củng cố quốc phòng, thành tựu xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, hiện đại trong 10 năm (1954 – 1964) và những thành công bước đầu trong công cuộc xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân trên miền Bắc. Trận thắng này cũng gửi thông điệp mạnh mẽ cho thế giới về sức mạnh và quyết tâm của quân và dân ta trong cuộc chiến tranh chống Mỹ.