Thay đổi cách đánh giá để tạo năng lực cho học sinh

Hiện nay, trong lĩnh vực giáo dục, đánh giá thành tích học tập của học sinh đã có sự thay đổi đáng kể. Đánh giá theo định hướng tiếp cận năng lực học sinh đang trở nên phổ biến hơn. Bài viết này sẽ giới thiệu về quan niệm mới này và cách thức đánh giá theo năng lực.

Quan niệm về đánh giá theo định hướng tiếp cận năng lực học sinh

Năng lực không chỉ được hiểu như một khả năng đáp ứng yêu cầu phức tạp trong một bối cảnh cụ thể. Theo nghiên cứu của OECD và Chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2018, năng lực là sự kết hợp giữa tố chất cá nhân và quá trình học tập, rèn luyện. Nó cho phép học sinh sử dụng kiến thức, kỹ năng và thuộc tính cá nhân khác nhau để thành công trong các hoạt động học tập.

Với quan niệm này, đánh giá theo năng lực tập trung vào khả năng vận dụng tri thức trong các tình huống thực tế. Nó không chỉ đánh giá kiến thức và kỹ năng, mà còn đánh giá thái độ và giá trị cá nhân của học sinh. Đánh giá này là công cụ quan trọng để xác định mức độ đạt được các mục tiêu dạy học và cải thiện kết quả học tập của học sinh.

Đánh giá theo năng lực và kiến thức, kỹ năng

Đánh giá theo năng lực không mâu thuẫn với đánh giá kiến thức và kỹ năng. Thực tế, đánh giá năng lực được coi là một bước phát triển cao hơn so với đánh giá kiến thức và kỹ năng. Để chứng minh năng lực của học sinh ở một mức độ nào đó, chúng ta cần tạo cơ hội cho học sinh áp dụng kiến thức và kỹ năng trong các tình huống thực tế. Việc này yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức học được ở trường và kinh nghiệm cá nhân để giải quyết các vấn đề. Đánh giá này giúp đo lường khả năng nhận thức, kỹ năng thực hiện và giá trị, tình cảm của học sinh.

Đánh giá năng lực trong lĩnh vực khác nhau

Đánh giá năng lực không chỉ dựa trên chương trình giáo dục của từng môn học. Năng lực là sự kết hợp của nhiều môn học và lĩnh vực khác nhau. Nó phát triển từ sự phát triển tự nhiên của con người trong xã hội. Điều này đồng nghĩa với việc đánh giá năng lực cần sử dụng phương pháp linh hoạt và tạo điều kiện cho học sinh phát triển toàn diện.

Sự khác biệt giữa đánh giá kiến thức, kỹ năng và đánh giá năng lực

Đánh giá theo định hướng tiếp cận năng lực khác với đánh giá kiến thức và kỹ năng ở một số điểm sau:

1. Các bài kiểm tra trên giấy: Thay vì chỉ có một bài kiểm tra cuối môn học, đánh giá năng lực sử dụng nhiều hình thức kiểm tra khác nhau như bài kiểm tra thực hành, sản phẩm dự án cá nhân hoặc nhóm trong suốt quá trình học tập.

2. Sự cạnh tranh và sự hợp tác: Đánh giá theo năng lực khuyến khích sự hợp tác giữa học sinh thay vì chỉ tập trung vào sự cạnh tranh.

3. Mục tiêu cuối cùng của đánh giá: Đánh giá theo năng lực quan tâm đến phương pháp học tập và quá trình rèn luyện của học sinh, không chỉ quan tâm đến kết quả cuối cùng.

4. Sự chú trọng vào quá trình: Đánh giá theo năng lực chú trọng vào quá trình tạo ra sản phẩm và chú ý đến ý tưởng sáng tạo và các chi tiết của sản phẩm.

5. Tập trung vào năng lực thực tế và sáng tạo: Đánh giá theo năng lực chú trọng vào khả năng vận dụng tri thức trong thực tế và khả năng sáng tạo.

6. Đánh giá chéo và đánh giá tự đánh giá: Đánh giá theo năng lực khuyến khích học sinh tham gia tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau.

7. Đánh giá toàn diện: Đánh giá theo năng lực chú trọng đến năng lực cá nhân và khuyến khích học sinh thể hiện cá tính và năng lực bản thân.

Định hướng kiểm tra, đánh giá theo năng lực học sinh

Đánh giá theo năng lực tập trung vào các mục tiêu sau:

1. Đánh giá quá trình học tập: Thay vì chỉ đánh giá kết quả cuối cùng, đánh giá theo năng lực tích hợp vào quá trình dạy và học.

2. Đánh giá năng lực vận dụng: Đánh giá theo năng lực chuyển trọng tâm từ kiến thức và kỹ năng sang năng lực vận dụng tri thức trong thực tế. Đánh giá này đặc biệt chú trọng đến những năng lực tư duy bậc cao như tư duy sáng tạo.

3. Sử dụng công nghệ thông tin: Đánh giá theo năng lực sử dụng công nghệ thông tin và sử dụng mô hình thống kê trong xử lý và phân tích kết quả đánh giá.

Với các định hướng này, đánh giá kết quả học tập cần:

• Dựa vào chuẩn kiến thức và kỹ năng từng môn học, hoạt động giáo dục ở từng lớp và cấp học.
• Phối hợp giữa đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ, giữa đánh giá của giáo viên và tự đánh giá của học sinh, giữa đánh giá của nhà trường và đánh giá của gia đình và cộng đồng.
• Kết hợp giữa hình thức đánh giá bằng trắc nghiệm khách quan và tự luận để có kết quả đánh giá toàn diện và công bằng.
• Sử dụng công cụ đánh giá thích hợp nhằm đảm bảo tính công bằng, chính xác và có khả năng phân loại.

Kết luận

Đánh giá theo định hướng tiếp cận năng lực học sinh đang trở nên phổ biến trong giáo dục hiện đại. Đây là một quan niệm mới và cần những thay đổi trong phương pháp đánh giá. Phương pháp này tạo điều kiện cho học sinh phát triển năng lực toàn diện và sẽ đóng góp vào sự thành công trong cuộc sống. Để biết thêm thông tin, hãy truy cập PRAIM.