đọc Tên Nguyên Tố Hóa Học

HƯỚNG DẪN ĐỌC TÊN NGUYÊN TỐ – DANH PHÁP MỘT SỐ PHÂN LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ

I. HỆ THỐNG TÊN NGUYÊN TỐ, ĐƠN CHẤT

Với hệ thống tiếng Anh, cả nguyên tố và đơn chất đều được biểu diễn bằng thuật ngữ “element”. Tên gọi của nguyên tố và đơn chất theo đó giống nhau.

Ví dụ: Chlorine có thể hiểu là nguyên tố clo (Cl), hoặc cũng có thể hiểu là đơn chất clo (Cl 2 ).

Z

KÍ HIỆU

HÓA HỌC TÊN GỌI

PHIÊN ÂM

TIẾNG ANH

DIỄN GIẢI

VIỆT HÓA Ý NGHĨA GHI CHÚ

1 H Hydrogen / ha drəd ən/ˈ ɪ ʒ ‘hai-đrờ-zần Hiđro

“đr” là âm kép “đờ rờ”, phát âm nhanh. 2 He Helium / hi liəm/ˈ ː ‘hít-li-ầm Heli 3 Li Lithium / l θiəm/ˈ ɪ ‘lít-thi-ầm Liti 4 Be Beryllium /bə r liəm/ˈ ɪ bờ-‘ri-li-ầm Beri

5 B Boron

/ b r n/ˈ ɔː ɒ / b r n/ˈ ɔː ɑː ‘bo-roon Bo

Âm “oo” tương tự âm giữa của hai âm “o” và “a”. 6 C Carbon / k bən/ˈ ɑː / k rbən/ˈ ɑː

‘Ka-bần Cacbon Âm “k” tương tự âm đứng giữa hai âm “c” và “kh”. 7 N Nitrogen / na trəd ən/ˈ ɪ ʒ ‘nai-trờ-zần Nitơ

“tr” là âm kép “tờ rờ”, phất âm nhanh. 8 O Oxygen / ks d ən/ˈɒ ɪ ʒ / ks d ən/ˈɑː ɪ ʒ

‘óoc-xi-zần Oxi Âm “óoc” tương tự là âm đứng giữa hai âm “oc” và “ắc”.

9 F Fluorine

/ fl ri n/ˈ ɔː ː / fl əri n/ˈ ʊ ː / fl ri n/ˈ ɔː ː / fl ri n/ˈ ʊ ː

‘phlo-rìn Flo Âm “phl” âm kép “phờ l-”, phát âm nhanh.

10 Ne Neon

/ ni n/ˈ ːɒ / ni n/ˈ ːɑː ‘ni-àn Neon

11 Na Sodium / sə diəm/ˈ ʊ ‘sâu-đì-ầm Natri

12 Mg Magnesium /mæ ni ziəm/ɡˈ ː Mẹg-‘ni-zi-ầm Magie

13 Al Aluminium

/ æljə m niəm/ˌ ˈ ɪ / ælə m niəm/ˌ ˈ ɪ / æljə m niəm/ˌ ˈ ɪ / ælə m niəm/ˌ ˈ ɪ

a-lờ-‘mi-ni-ầm Nhôm

14 Si Silicon / s l kən/ˈ ɪ ɪ ‘sík-li-cần Silic

15 P Phosphorus / f sfərəs/ˈ ɒ / f sfərəs/ˈ ɑː

‘phoos-phờ-rợs Phốt pho Âm “oo” tương tự âm giữa của hai âm “o” và “a”.

16 S Sulfur

/ s lfə(r)/ˈ ʌ / s lfər/ˈ ʌ

‘sâu-phờ Lưu huỳnh

17 Cl Chlorine / kl ri n/ˈ ɔː ː ‘klo-rìn Clo

Âm “kl-” là âm kép “kờ l-”, phát âm nhanh.

18 Ar Argon /ˈɑːɡɒn/ / r n/ˈɑː ɡɑː

‘a-gàn Agon

19 K Potassium /pə tæsiəm/ˈ Pờ-‘tes-zi-ầm Kali

20 Ca Calcium / kælsiəm/ˈ ‘kel-si-ầm Canxi

21 Sc Scandium / skændiəm/ˈ ‘sken-đì-ầm Scanđi

22 Ti Titanium

/t te niəm/ɪˈ ɪ /ta te niəm/ɪˈ ɪ

Tì-‘tây-ni-ầm Tài-‘tây-ni-ầm Titan

23 V Vanadium /və ne diəm/ˈ ɪ Vờ-‘nây-đi-âm Vanađi

24 Cr Chromium / krə miəm/ˈ ʊ ‘Krâu-mi-um Crom

Tránh đọc sai thành chrominum hay chrominium.

Cadmium chứ không phải Cadminium hay Cadiminum.

50 Sn Tin /t n/ɪ Tin Thiếc

53 I Iodine

/ a ədi n/ˈ ɪ ː / a əda n/ˈ ɪ ɪ

‘ai-ợt-đin ‘ai-ờ-đai-n Iot

54 Xe Xenon

/ zen n/ˈ ɒ / zi n n/ˈ ː ɒ / zen n/ˈ ɑː / zi n n/ˈ ː ɑː

‘zê-nan ‘zi-nan

Xenon

55 Cs Caesium / si ziəm/ˈ ː si-zì-âm Xesi

56 Ba Barium

/ beəriəm/ˈ / beriəm/ˈ ‘be-rì-ầm Bari

78 Pt Platinum / plæt nəm/ˈ ɪ ‘plét-ti-nầm Platin

79 Au Gold / ə ld/ɡ ʊ Gâul-đ Vàng

Khi một âm được kết thúc bằng âm tiết “l” thì âm đó sẽ cần được ôm khẩu hình lại. Âm “đ” trong trường hợp này là âm đuôi.

80 Hg Mercury

/ m kjəri/ˈ ɜː / m rkjəri/ˈ ɜː ‘mek-kiờ-ri Thủy ngân

Âm “iơ” là âm ghép “i ờ”, phát âm nhanh.

82 Pb Lead /li d/ː li-đ Chì Âm “đ” trong trường hợp này là âm đuôi.

87 Fr Francium / frænsiəm/ˈ ‘phren-si-ầm Franxi

“phr-” là âm kép “phờ r-”, cần phát âm nhanh.

88 Ra Radium / re diəm/ˈ ɪ ‘rây-đì-ầm Rađi

II. PHÂN LOẠI VÀ CÁCH GỌI TÊN MỘT SỐ PHÂN LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ

1. OXIDE (OXIT)

– “oxide” – / ksa d/ hay / ksa d/ – “óoc-xai-đ”ˈɒ ɪ ˈɑː ɪ – Đối với oxide của kim loại (hướng đến basic oxide – oxit bazơ): TÊN KIM LOẠI + (HÓA TRỊ) + OXIDE

Ví dụ:  Na 2 O: sodium oxide – / sə diəmˈ ʊ ksa dˈɒ ɪ / – /sâu-đì-ầm óoc-xai-đ/.  MgO: magnesium oxide – /mæ ni ziəmɡˈ ː ksa dˈɒ ɪ / – /mẹg-ni-zi-ầm óoc-xai-đ/. Lưu ý: Hóa trị sẽ được phát âm bằng tiếng Anh, ví dụ (II) sẽ là two, (III) sẽ là three. Đối với kim loại đa hóa trị thì bên cạnh cách gọi tên kèm hóa trị thì có thể dung một số thuật ngữ tên thường để ám chỉ cả hóa trị mà kim loại đang mang. Trong đó, đuôi -ic hướng đến hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị cao, còn đuôi -ous hướng đến hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị thấp.

KIM LOẠI TÊN GỌI VÍ DỤ

Iron (Fe)

Fe (II): ferrous – / ferəs/ˈ – /phe-rớs/ FeO: iron (II) oxide – /ai-ần (tuu) óoc-xai-đ/ ferrous oxide – /phe-rớs óoc-xai-đ/ Fe (III): ferric – / ferˈ ik/ – /phe-rik/ Fe 2 O 3 : iron (III) oxide – /ai-ần (thri) óoc-xai-đ/ ferric oxide – /phe-rik óoc-xai-đ/

Copper (Cu)

Cu (I): cuprous – / kyü-prəsˈ / – /kiu-prợs/ Cu 2 O: copper (I) oxide – /cóop-pờ (woăn) óoc-xai-đ/ cuprous oxide – /kiu-prợs óoc-xai-đ/ Cu (II): cupric – / kyü-priˈ k/ – /kiu-prik/ CuO: copper (II) oxide – /cóop-pờ (tuu) óoc-xai-đ/ cupric oxide – /kiu-prik óoc-xai-đ/

Chromium (Cr)

Cr (II): chromous – / krə məs/ˈ ʊ – /‘krâu-mợs/ CrO: chromium (II) oxide – /‘krâu-mi-ầm (tuu) óoc-xai-đ/ chromous oxide – /‘krâu-mợs óoc-xai-đ/

• “Acid” – / æs d/ˈ ɪ – /e-xiđ/ hoặc
• Một số loại acid vô cơ tiêu biểu sẽ được gọi tên qua bảng sau:

CÔNG THỨC HÓA HỌC TÊN GỌI PHIÊN ÂM DIỄN GIẢI PHIÊN ÂM

HCl (HX)

Hydrochloric acid (Hydrohalic acid)

/ ha drə kl r k æs d/ˌ ɪ ˌ ɒ ɪ ˈ ɪ / ha drə kl r k æs d/ˌ ɪ ˌ ɔː ɪ ˈ ɪ

/hai-đrờ-klo-rik e-xiđ/

H 2 SO 4 Sulfuric acid

/s l fj ər k æs d/ʌ ˌ ʊ ɪ ˈ ɪ /s l fj r k æs d/ʌ ˌ ʊ ɪ ˈ ɪ

/sâu-phiơ-rik e-xiđ/

H 2 SO 3

Sulfurous acid Sulphurous acid / s lfərəs æs d/ˈ ʌ ˈ ɪ /sâu-phơ-rợs e-xiđ/ HNO 3 Nitric acid / na tr k æs d/ˌ ɪ ɪ ˈ ɪ /nai-trik e-xiđ/ H 3 PO 4 Phosphoric acid

/f s f r k æs d/ɒ ˌ ɒ ɪ ˈ ɪ /f s f r k æs d/ɑː ˌ ɔː ɪ ˈ ɪ /phoos-phò-rik e-xiđ/ CO 2 + H 2 O (H 2 CO 3 ) Carbonic acid /k b n k æs d/ɑːˌ ɒ ɪ ˈ ɪ /k r b n k æs d/ɑː ˌ ɑː ɪ ˈ ɪ

/ka-bà-nik e-xiđ/

4. MUỐI VÀ MỘT SỐ HỢP CHẤT CỘNG HÓA TRỊ KHÁC

• Dưới đây là một số gốc muối tiêu biểu và ví dụ đi kèm:

GỐC MUỐI

TÊN GỐC PHIÊN ÂM VÍ DỤ

F -fluoride

/ fl ra d/ˈ ɔː ɪ / fl əra d/ˈ ʊ ɪ / fl ra d/ˈ ʊ ɪ

NaF: sodium fluoride /sâu-đì-ầm flo-rai-đ/ SF 6 : sulfur hexafluoride /sâu-phờ hek-xờ flo-rai-đ/

Cl -chloride / kl ra d/ˈ ɔː ɪ

CuCl 2 : copper (II) chloride /kop-pờ (tuu) klo-rai-đ/ cupric chloride /kyu-prik klo-rai-đ/ HCl(gas): hydrogen chloride /hai-đrờ-zần klo-rai-đ/

Br -bromide / brə ma d/ˈ ʊ ɪ

FeBr 3 : iron (III) bromide /ai-ần brâu-mai-đ/ ferric bromide /phe-rik brâu-mai-đ/ I -iodide / a əda d/ˈ ɪ ɪ AgI: silver iodide /siu-vờ ai-ợt-đai-đ/ S -sulfide / s lfa d/ˈ ʌ ɪ PbS: lead sulfide /li-đ sâu-phai-đ/ C -carbide / k ba d/ˈ ɑː ɪ Al 4 C 3 : aluminium carbide /a-lờ-mi-ni-ầm ka-bai-đ/ N -nitride / na traˈ ɪ ɪd/ Li 3 N: lithium nitride /lit-thi-ầm nai-trai-đ/ P -phosphide

/ f sfa d/ˈ ɒ ɪ / f sfa d/ˈ ɑː ɪ

Zn 3 P 2 : zinc phosphide /zin-k phoos-phai-đ/ CN -cyanide / sa əna d/ˈ ɪ ɪ KCN: potassium cyanide /pờ-tes-zi-ầm sai-ờ-nai-đ/ SO 4 -sulfate / s lfe t/ˈ ʌ ɪ Na 2 SO 4 : sodium sulfate /sâu-đì-ầm sâu-phây-t/ HSO 4 -hydrogen sulfate -bisulfate

/ ha drəd ənˈ ɪ ʒ s lfe t/ʌ ɪ /ba s lfe t/ɪˈ ʌ ɪ

KHSO 4 : potassium hydrogen sulfate /pờ-tes-zi-ầm hai-đrờ-zần sâu-phây-t/ potassium bisulfate /pờ-tes-zi-ầm bai-sâu-phây-t/ SO 3 -sulfite / s lfˈ ʌ a t/ɪ CaSO 3 : calcium sulfite /kel-si-ầm sâu-phai-t/ NO 3 -nitrate / na tre t/ˈ ɪ ɪ AgNO 3 : silver nitrate /siu-vờ nai-trây-t/ NO 2 -nitrite / na trˈ ɪ a t/ɪ NaNO 2 : sodium nitrite /sâu-đì-ầm nai-trai-t/ MnO 4 -permanganate /pə mæŋ ə ne t/ˈ ɡ ˌ ɪ KMnO 4 : potassium permanganate /pờ-tes-zi-ầm pờ-men-gờ-nây-t/ CO 3 -carbonate / k bənət/ˈ ɑː MgCO 3 : magnesium carbonate /mẹg-ni-zi-ầm ka-bờ-nợt/ HCO 3 -hydrogen carbonate -bicarbonate

/ ha drəd ənˈ ɪ ʒ k bənət/ˈ ɑː /ba k bənət/ɪˈ ˈ ɑː

Ba(HCO 3 ) 2 : barium hydrogen carbonate /be-ri-ầm hai-đrờ-zần ka-bờ-nợt/ barium bicarbonate /be-ri-ầm bai-ka-bờ-nợt/ PO 4 -phosphate

/ f sfe t/ˈ ɒ ɪ / f sfe t/ˈ ɑː ɪ Ag 3 PO 4 : silver phosphate /siu-vờ phoos-phây-t/ HPO 4 -hydrogen phosphate / ha drəd ənˈ ɪ ʒ f sfe tˈ ɒ ɪ/ (NH 4 ) 2 HPO 4 : ammonium hydrogen phosphate /ờ-mâu-nì-ầm hai-đrờ-zần phoos-phây-t/ H 2 PO 4 -dihydrogen phosphate /dai ha drəd ənˈ ɪ ʒ ˈ ɒ ɪf sfe t/

Ca(H 2 PO 4 ) 2 : calcium dihydrogen phosphate /kel-si-ầm đài-hai-đrờ-zần phoos-phây-t/

Lưu ý: Nếu quý thầy cô không phát âm đuôi đúng chuẩn /t/ và /d/ thì khi đó sodium chloride (NaCl) và sodium chlorite (NaClO 2 ) sẽ có cách đọc tương tự nhau, tạo ra sự hiểu lầm rất lớn cho học sinh. Nếu có thắc mắc về cách phát âm cũng như về ngữ pháp tiếng Anh trong dạy học Hóa học, quý thầy cô có thể liên hệ em để nhận được sự hỗ trợ giải đáp. Nếu quý thầy cô muốn chia sẻ tập tài liệu này, xin vui lòng ghi nguồn ạ! Em xin chân thành cám ơn!